3 Tips van Wessel Schot voor een leven in balans

Je geeft 5 lessen binnen de opleiding Medische en Psychosociale Basiskennis: 3 lessen gaan over Psychologie; 2 lessen geef je samen met Toña Wong Chung en gaan over Therapeutische Vaardigheden. Wat maakt het voor jou interessant om deze lessen voor de Medische en Psychosociale Basiskennis te geven?

Psychologie vind ik al vanaf mijn 15e interessant en ik vind het leuk om dingen uit te leggen. Eigenlijk geef ik tijdens mijn therapie ook een beetje ‘les’; dan noem ik het uiteraard niet zo, maar ik moet daar toch veel dingen uitleggen.

Tijdens het lesgeven bij Healing Space vallen voor mij een paar dingen samen:

• Uiteraard gaat het in mijn Psychologie lessen over psychologie, wat ik als psycholoog inhoudelijk gewoon heel interessant vind.
• Daarnaast is er ook een therapeutische setting, dus: hoe zorg ik ervoor dat de studenten in de les mijn informatie begrijpen en het ook kunnen toepassen?
• En als derde gaan we in de les ook praktisch aan de slag met cases en rollenspellen.

Vooral dit derde aspect vind ik belangrijk: bij Healing Space leren de studenten vooral door te dóen. In de les gaan ze aan de hand van anonieme cases uit mijn eigen praktijk verschillende onderwerpen bespreken. We gaan dan heel praktisch aan de slag: Wat zijn nou rode vlaggen? Op welke punten in het dossier moet je extra doorvragen? Op welke punten moet je mogelijk je behandeling richten? Of zijn er punten in het dossier waar je op moet doorverwijzen?

In eerste instantie nemen we zo’n case door op papier maar vervolgens spelen we het uit in een rollenspel: een student is cliënt en een andere student is de therapeut. Het is ontzettend interessant om via zo’n rollenspel te leren hoe die rode vlaggen zich uiten in bepaald gedrag en waar je als therapeut op moet letten.

Overigens kan het voorkomen dat er bepaalde voorbeelden uit cases zijn die studenten bij zichzelf herkennen en ook daar besteden we in de les dan aandacht aan.

Hoe zijn je 3 lessen Psychologie opgebouwd?

De ochtend behandel ik vooral theorie. Daarin vertel ik o.a. over de verschillende fases in de geschiedenis van de psychologie en leg ik meer uit over bepaalde technieken. In de middag gaan we praktisch oefenen.

Wat leren de studenten in je lessen?

Uiteraard behandel ik in mijn lessen de meest voorkomende klachten en beelden en ik gebruik hierbij een doorsnede uit mijn eigen praktijk. De studenten leren hoe ze een bepaald beeld herkennen en welke kenmerken daarbij horen. Ook betrek ik daarbij diagnoses waarmee cliënten bij een therapeut kunnen komen, want die diagnoses is nou eenmaal de ‘taal’ die we in de Nederlandse gezondheidszorg gebruiken; als therapeut is het belangrijk dat je daarvan op de hoogte bent. Maar ik leer ze juist ook om verder te kijken, voorbij diagnoses en te kijken naar de persoon die ze voor zich hebben. Een diagnose is een label dat iemand krijgt en dat werkt prima in de zorgverzekeringswereld, maar je scheert daarmee mensen ook over 1 kam. Ik leer de studenten juist om verder te kijken en de persoon te zien. Dus in plaats van te zeggen ‘deze mevrouw heeft Borderline’ vind ik het veel interessanter om iemand te omschrijven op basis van bepaalde gedragskenmerken. Daar heb je veel meer aan. Dus in mijn lessen leer ik de studenten enerzijds over de structuur die we in Nederland hebben rondom diagnoses en tegelijkertijd leer ik ze ook om juist te kijken naar de persoon. Zo heb ik het zelf ook geleerd: enerzijds leer je alle diagnoses uit de boeken en zodra je dat eenmaal hebt geleerd, dan moet je dat ook weer loslaten want dan moet je kijken naar de persoon die er voor je zit.

In mijn lessen leer je om verder te kijken, voorbij diagnoses, en de persoon die je voor je hebt te ZIEN.

De uitdaging die er voor veel studenten ligt is dat ze snel in hun hoofd gaan zitten en vooral de focus leggen op lijstjes afwerken van aspecten waar ze op moeten doorvragen. Omdat ze dan zo in hun hoofd zitten, missen ze vaak signalen die een cliënt in gedrag laat zien. Ik vind het daarom altijd een mooie oefening om dit in een rollenspel te verwerken: een cliënt zit bijvoorbeeld de hele tijd naar de grond te kijken, of praat met heel veel pauzes. Bijna alle studenten missen dit soort signalen. Het belangrijkste dat je dan als therapeut moet doen, is dat getoonde gedrag benoemen, maar de meeste studenten doen dat niet. Ze stellen in plaats daarvan bijvoorbeeld een vraag over iemands jeugd, maar eigenlijk is dat op dat moment helemaal niet belangrijk. Je ziet namelijk recht voor je wat er gebeurt met iemand en het belangrijkste is dat je mensen het gevoel geeft dat je ze echt ziet. Dus in plaats van iemand te willen begrijpen, wat vaak toch niet lukt tijdens een eerste gesprek, is het juist belangrijk om te merken dat je ziet wat mensen laten zien, en ze dat ook terug te geven. De studenten leren dus ook daadwerkelijk te kijken en connectie te maken, ipv alleen een checklist af te vinken.

In mijn lessen zullen de studenten bovendien iets leren over zichzelf; ze zullen zichzelf beter gaan begrijpen vanuit de therapeut die ze zijn. In hun rol als therapeut zit natuurlijk ook de persoon verweven die ze zijn, dus daar krijgen ze automatisch meer zicht op. Ook krijgen ze in mijn lessen inzicht in wat ze al meebrengen, tot waar hun kennis en kunde gaat en waar ze zich juist nog kunnen ontwikkelen. Eigenlijk geef ik bijna een soort groepstherapie in de les, zonder dat ze het zelf door hebben.

Dus enerzijds gaat het over inhoud en anderzijds gaan we in de les ook in op ieders eigen gedrag. Daardoor gaan mensen direct aan staan en dan komt hetgeen ik zeg en uitleg op een andere manier binnen.